Tętniaki aorty brzusznej

Tętniaki aorty brzusznej leczymy wewnątrznaczyniowo wspólnie z Oddziałem Chirurgii Naczyń SPSK4

Kierownik Oddziału: Dr hab. n.med. Andrzej Wolski

1. Co to jest tętniak aorty brzusznej?
2. Jak powstają?
3. Jak często występują?
4. Jakie dają objawy?
5. Jak można je diagnozować?
6. Jak można je leczyć?
7. Leczenie wewnątrznaczyniowe - jak my to robimy?

1. Co to jest tętniak aorty brzusznej?

Aorta jest główną tętnicą w ciele człowieka doprowadzającą krew z serca do większości narządów. Tętniakiem określamy odcinkowe poszerzenie jej światła, które grozi pęknięciem - przerwaniem ściany naczynia. W przypadku pęknięcia tętniaka aorty brzusznej śmiertelność jest bardzo wysoka i waha się w granicach 80-90%.

2. Jak powstają?

W jednoznaczna przyczyna powstawania tętniaków aorty brzusznej nie jest znana, często występowanie tętniaków łączone jest z miażdżycą. Spośród innych czynników predysponujących do występowania tętniaka wymienia się: procesy zapalne w obrębie tętnic, urazy oraz uwarunkowane genetycznie choroby tkanki łącznej (kolagenozy).

3. Częstość występowania

• 2-4% całej populacji
• u 4,8-8,5% mężczyzn, u 0,6-1,4% kobiet
• często występują rodzinne, u10-25% krewnych pierwszego stopnia wykrywa się tętniaki

4. Jakie dają objawy?

Niespecyficzne – ocenia się, że nawet ¾ chorych nie zgłasza żadnych dolegliwości, stąd częste porównanie tętniaków aorty brzusznej do „cichych zabójców”. Najczęściej zgłaszane objawy to: przewlekłe bóle/pobolewania brzucha, niekiedy promieniujące do okolicy lędźwiowo-krzyżowej (pleców), pachwin, kończyn dolnych, niektórzy chorzy zgłaszają uczucie tętnienia w okolicy pępka (zwłaszcza osoby szczupłe).

5. Jak można je diagnozować?

Już samym badaniem przedmiotowym doświadczony lekarz jest w stanie wykryć tętniący guz w obrębie jamy brzusznej.

Dokładniejsze badania obrazujące tętniaki aorty brzusznej to:

• Ultrasonografia – podstawowe badanie diagnostyczne, nieobciążające pacjenta, szybkie i skuteczne w wykrywaniu tętniaków
• Tomografia komputerowa – (angio-TK) badanie z podaniem środka cieniującego, bardzo dokładnie obrazujące morfologię tętniaka. Konieczne w przypadku leczenia wewnątrznaczyniowego przy użyciu protezy wewnątrznaczyniowej-stentgraftu. Badanie pozwala na wybór odpowiedniego stentgraftu.
  Przykładowa tomografia z rekonstrukcją 3D:
  
• Arteriografia – badanie inwazyjne, polegające na podaniu środka cieniującego poprzez cewnik wprowadzony do aorty brzusznej przez tętnicę udową nakłutą w pachwinie.

6. Sposoby leczenia

1) Zachowawcze – ma na celu zahamowanie powiększania się tętniaka głównie poprzez normalizację ciśnienia tętniczego krwi (leczenie farmakologiczne). Możliwe tylko u chorych z tętniakami aorty o średnicy poniżej 5cm. Chorzy ci podlegają stałym badaniom kontrolnym (ultrasonograficznym) co 3-6 miesięcy w zależności od wymiaru tętniaka.

Leczenie operacyjne: zarówno metodą chirurgiczną jak i wewnątrznaczyniową
stosowane jest u chorych z tętniakami o średnicy powyżej 5cm. Niekiedy zabiegi wykonuję się u pacjentów z mniejszymi tętniakami w przypadkach ich szybkiego powiększania się w krótkim czasie.

2) Chirurgiczne – polega na wycięciu tętniaka i wszyciu protezy naczyniowej (zbudowanej z PTFE lub Dacronu), zabieg w zależności od umiejscowienia i rozmiarów tętniaka wykonuję się z dostępu przez- lub zaotrzewnowego. Stosuję się protezy proste („prosta rurka”) lub rozwidlone (w kształcie litery Y). Przyszytą do zdrowych odcinków aorty protezę obszywa się pozostałością ściany tętniaka. Po zabiegu wskazana jest okresowa kontrola ze względu na możliwość powstawania tętniaków zarówno powyżej/poniżej jak i w miejscach zespolenia z aortą. Zabiegi te wykonują chirurdzy naczyniowi.

Przykładowy film z operacji tętniaka aorty brzusznej:

3) Wewnątrznaczyniowe – polega na wyłączeniu tętniaka z krążenia poprzez wprowadzenie do światła aorty z tętniakiem protezy wewnątrznaczyniowej-stentgraftu.

7. Leczenie wewnątrznaczyniowe - jak my to robimy?

Stentgraft wprowadza się przez tętnice udowe, które wyłania się chirurgicznie w pachwinach, a następnie pod kontrolą promieni rentgenowskich umieszcza się stentgraft w aorcie. Zaletą zabiegów wewnątrznaczyniowych jest ich mała inwazyjność, mniejsze obciążenie dla chorego, krótszy okres hospitalizacji i rekonwalescencji. W naszym Zakładzie po raz pierwszy w kraju leczono chorego z tętniakiem aorty brzusznej przy użyciu stentgraftu. Po zabiegu konieczna jest okresowa kontrola ultrasonograficzna lub w tomografii komputerowej w celu oceny odległych wyników leczenia.

Przykładowa animacja obrazująca wszczepienie stentgraftu:

Przykładowa tomografia z rekonstrukcją 3D po wszczepieniu stentgraftu